Çorum leblebisiyle büyümeye devam ediyor

Karadeniz’in önemli şehirleri arasında gösterilen Çorum, leblebisiyle meşhur olduğu bilinmektedir. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte hızlı bir ivme yakalayan Çorum leblebisi son yıllarda özellikle dış ülkelerden de yoğun bir talep alıyor.

Çorum leblebisi çoğu ürünler gibi kolay üretimi olan ürünler arasında gösteriliyor. Çünkü Çorum leblebisi önemli aşamalardan geçerek çok zorlu ve yoğun bir süreç yaşaması bunda önemli bir etken olmuştur.

Karadeniz’in güzide şehirlerinden olan Çorum, kendilerine has olan leblebileriyle meşhur olduğu herkesçe biliniyor. Bu kadar meşhur olan Çorum leblebisi ülke ekonomisinde de çok önemli bir paya sahiptir. Çorum leblebisinin bu kadar önemli bir yer tutmasında yurtdışına yoğun olarak gerçekleştirdiği ihracat payı etkili oluyor. Bu kadar ilgi gören Çorum leblebisinin alıcılara sunulacağı zamana  kadar yoğun bir süreçten geçtiği gözlenmiştir. Özellikle üretimi işlenmesi ve mamül olarak satışından tüketiciye ulaşıncaya kadar birçok zorlu süreci yaşayan Çorum leblebisi bu yoğun etkileşimler sonucunda insanların tüketimine sunuluyor.

Çorum leblebisini anlatmadan önce Çorum Leblebisinin geçmişiyle başlamak gerekirse Çorum Leblebisi, 1320 yıllarında Selçuklu Türklerinin Sultan Alaattin Keykubat dönemlerinde Çorum’u fetheden ve Çorum’a yerleşen askerlerden kalan yaklaşık 7 asırlık bir sanattır.

Kuruyemiş dükkanlarını süsleyen rengarenk; şekerlisi, tuzlusu, meyvelisi, çikolatalısı gibi çok sayıda leblebi çeşidini bir arada barından Çorum leblebisi çok zorlu süreçleri yaşadıktan sonra alıcılara sunuluyor. Çorum leblebisinin geçirdiği süreçlere geçmeden önce leblebinin ham maddesi olan nohut leblebinin oluşumundaki ilk evresidir. Çorum’ da üreticiler tarafından yetiştirilen nohut üçüncü ayda ekilip yedinci ayda hasadı yapılıp daha sonrasında leblebi oluşum sürecine geçiliyor.  Çorum ‘da leblebinin üretimi için gerekli olan nohudun kendi ilinden karşılayamadığı da bilinmektedir. Bu yüzden Çorum’a nohut ihtiyacının karşılanabilmesi için komşu iller olan Yozgat, Amasya ve ayrıca nohudun asıl yeri olan Manisa, Uşak, Balıkesir’den de temin ediliyor. Buralarda ise ekim işlemi dördüncü ay başlamakta, hasat zamanı ise sekizinci ayda gerçekleştiriliyor. Leblebinin oluşması için bu süreçten sonra ise imalat aşamasına geçiliyor. Günümüzde leblebi imalatı teknolojinin gelişmesiyle birlikte büyük bir gelişme gösteriyor. Geçmiş zamanda leblebinin imalatı için hangi işlemler yapılıyorsa günümüzde de aynı işlemler sürdürülmekte fakat teknolojinin gelişmesiyle birlikte leblebi üretiminde daha seri işlemlerin yaşanması ile üretimin daha da katlanmasına katkı sağlamıştır. İlk önce leblebi imalatı için gerekli olan en uygun nohut temin edildikten sonra gerekli işlemlere başlanıyor. Temin edilen nohut ilk önce eleklerde elenir. Taşları çöpleri ayıklanır. Beş gün arayla iki veya üç sefer döner kazanlı ocaklarda fırınlanır. Sonrasında ise soğuması için sergiliye serilir ve yaklaşık otuz ile kırk gün arası kadar serilen nohutlar ölçülü olarak çuvallanıyor.

Leblebiye dönüştürülecek nohutlar döner kazanlarda ilk önce sulanır ve sonrasında sulanmış nohutlar sabah ilk iş olarak elenir ve leblebi olması için hazırlanan nohutlar özel ocakta kabuk soyma işlemi yapılarak ocaktan boşaltılır ve leblebi sıcak halinde iken yine bir eleme işlemi daha yapıldıktan sonra kepekleri kırıkları ufakları ayrılır ve satışa sunulacak miktar kızartıldıktan sonra alıcıya sunulur hale getiriliyor. Yaklaşık olarak elli gün kadar ince ince nakış nakış itina ile işlenen nohutlar bu kadar uzun süreçte ve çok yoğun aşamalar sonucunda doyumsuz bir lezzet olarak adlandırılan meşhur Çorum leblebisi bu yoğun uğraşlar sonucunda alıcılarına ulaştırılıyor.

Çorum leblebisi gıda ürünleri arasında en çok emek verilen ve fazla zaman harcanarak ve sermaye bağlanarak oluşturulan bir üründür. Ayrıca her nohudun leblebi olmayışından dolayı da istenen özellikte nohut temin etmek zorlaşmakta ve buna ek olarak da ayrıca normalde bir kilo nohuttan 600 gr leblebi çıkması gerekirken nohudun şartlarından dolayı bazı aralıklarda 400 gr çıkıyor. Bu yaşanan koşullara beraber maliyeti de bu duruma bağlı olarak daha da artış gösteriyor. Leblebinin oluşumunda yaşanan beş sefer ocak işlemi on dört sefer elden geçmesi elli gün kadar zaman harcanması da leblebinin fiyatı da buna bağlı olarak yüksek bir artış oranı gösteriyor.

Teknolojide yaşanan ilerleme ile birlikte yine buna paralel olarak Çorum leblebisi de çok hızlı bir ilerleme katederek gelişim çizgisini en hızlı bir süreçte en uç noktaya taşıyabildi. Özellikle leblebi imalatında ve perakende satışında yapılan iş yerlerinde de bu yönde de bir kolaylık sağlanıyor. Örneğin; kalburla elenen nohutlar sellektörlü makinalar ile eleniyor hale gelmiştir. El emeğiyle yapılan fırınlama işlemi döner ocaklarda yapılıyor ve özel ocaklarda yapılan kabuk oyma ve leblebiye dönüşme işlemi artık makinalı sisteme geçilmesiyle elde edilen ürünün daha çok ve hızlı üretildiği bir ortama geçilmesi sağlandı. Bu saf ve doğal oluşan ürünün yine aynı çizgide doğallığını bozmadan yoğun olarak üretime
 devam etmesi ilgiyi daha da arttırdığı görülmüştür. 

Türkiye içerisinde yoğun bir satış ortamına sahip olan Çorum leblebisi özellikle Almanya, Rusya, Suudi Arabistan gibi ülkelere yoğun bir şekilde ihracat yapıyor. Buna bağlı olarak da Çorum leblebisi ülke ekonomisinde ki payı da hızlı bir artış gösteriyor.